فرهنگ رانندگی در جاده‌های ایران

تفاوت‌هایی اساسی بین رفتار رانندگی در شهر و جاده دیده می‌شود. در مسیرهای شهری، رانندگان با ترافیک، سرعت پایین و تقاطع‌های متوالی مواجه‌اند؛ در حالی که در جاده‌های بین‌شهری، آزادی بیشتر در سرعت باعث افزایش ریسک می‌شود. اغلب رانندگان در جاده‌ها احساس کنترل بیشتری دارند و همین امر باعث افزایش بی‌احتیاطی و بی‌توجهی به قوانین می‌شود. در حالی که در شهر، ترافیک و حضور نیروهای پلیس بازدارنده محسوب می‌شود، در جاده این محدودیت‌ها کمرنگ‌ترند.

در جاده‌های ایران، متأسفانه رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی همیشه در اولویت نیست. بسیاری از رانندگان قوانین را به‌صورت اختیاری در نظر می‌گیرند. عبور از خط ممتد، سرعت غیرمجاز، سبقت‌های غیرایمن، و استفاده نکردن از راهنما، از رفتارهایی هستند که نشانه ضعف در فرهنگ قانون‌مداری جاده‌ای هستند. این مسئله تنها امنیت راننده را به خطر نمی‌اندازد بلکه سایر کاربران جاده را نیز تهدید می‌کند.

برخی رفتارها مستقیماً با جان انسان‌ها بازی می‌کنند:

• سبقت‌های غیرمجاز به‌ویژه در پیچ‌ها یا مناطق با دید کم
• عدم استفاده از کمربند ایمنی به‌خصوص در صندلی عقب
• خواب‌آلودگی در رانندگی شبانه یا مسیرهای طولانی
• بی‌توجهی به علائم هشداردهنده یا سرعت‌گیرها
• استفاده از موبایل یا خوراکی هنگام رانندگی

این موارد متأسفانه تبدیل به رفتارهای رایج در بخشی از جامعه رانندگان شده‌اند.

در حال حاضر، رانندگی در جاده‌های ایران ترکیبی از رفتارهای ایمن، قانون‌مند و البته خطرناک است. نبود آموزش مستمر، نظارت ناکافی، و فرهنگ غالب رقابتی باعث شده بسیاری از رانندگان سرعت و سبقت را به‌جای دقت و احتیاط ترجیح دهند. با این حال، نشانه‌هایی از تغییر در بین برخی از رانندگان جوان‌تر و رانندگان حرفه‌ای دیده می‌شود که نشان از امید به بهبود دارد.

در فرهنگ رانندگی ایران، بوق اغلب بیشتر از یک هشدار استفاده می‌شود. بسیاری از رانندگان از بوق برای اعلام حضور، تسریع حرکت دیگران یا حتی اعتراض استفاده می‌کنند. این رفتار به مرور باعث کاهش اثر هشداردهنده بوق و افزایش تنش بین رانندگان می‌شود. در حالی‌که بوق باید در شرایط اضطراری یا خطر واقعی مورد استفاده قرار گیرد.

تابلوهای جاده‌ای نقش کلیدی در هدایت، هشدار و اطلاع‌رسانی دارند. با این حال، بسیاری از رانندگان بدون توجه به این علائم رانندگی می‌کنند. علائم سرعت، تابلوهای توقف، پیچ خطرناک و هشدار به حیوانات وحشی اغلب نادیده گرفته می‌شوند. این بی‌توجهی نه‌تنها باعث حوادث جاده‌ای می‌شود، بلکه نشانه‌ای از ضعف فرهنگی در رعایت قوانین است.

در بسیاری از مسیرهای فرعی یا تقاطع‌ها، رانندگان بدون توجه به حق تقدم وارد مسیر اصلی می‌شوند. این رفتار به‌ویژه در مناطق روستایی یا جاده‌های فرعی دیده می‌شود. بی‌احترامی به حق تقدم باعث بروز تصادف و ایجاد تنش بین رانندگان می‌شود. ترویج آموزش احترام به حقوق دیگران در رانندگی، یکی از ضرورت‌های فرهنگی کشور است.

بخشی از فرهنگ رانندگی به وضعیت فنی خودرو بازمی‌گردد. خودروهایی با ترمزهای ضعیف، لاستیک‌های فرسوده یا سیستم روشنایی ناقص، نقش مستقیم در بروز حوادث دارند. نظارت بر معاینه فنی خودروها، آگاهی‌رسانی به مالکان و ایجاد مشوق‌های مالی برای نوسازی ناوگان از راهکارهای مؤثر برای ارتقای ایمنی هستند.

آموزش‌های فعلی رانندگی بیشتر بر مهارت‌های فنی تمرکز دارند تا فرهنگی. در حالی که آموزش رفتار صحیح، همدلی با سایر رانندگان، و احترام به قوانین باید در اولویت قرار گیرد. اضافه‌کردن جلسات عملی فرهنگ رانندگی در آموزشگاه‌ها، می‌تواند نسل آینده‌ای قانون‌مدارتر تربیت کند.

پلیس راه یکی از اصلی‌ترین نهادها در شکل‌دهی به فرهنگ رانندگی است. حضور محسوس پلیس در جاده‌ها، ثبت تخلفات با دوربین، و برخورد قاطع با رفتارهای پرخطر، نقش مؤثری در اصلاح رفتارها دارد. علاوه بر جریمه، اطلاع‌رسانی و آموزش مستقیم توسط پلیس نیز بسیار مؤثر است.

رانندگان تاکسی‌های بین‌شهری در معرض دید گسترده‌ای از مسافران هستند و الگوی رانندگی آنان می‌تواند تأثیرگذار باشد. رعایت سرعت، استفاده از کمربند ایمنی، احترام به علائم و برخورد محترمانه با مسافران، همه می‌توانند تصویر مثبتی از رانندگی ایمن بسازند.

تاکسی کوروش با بهره‌گیری از رانندگانی آموزش‌دیده، خوش‌برخورد و متعهد، الگویی از رانندگی ایمن، قانون‌مدار و فرهنگی ارائه می‌دهد. این ناوگان با استفاده از خودروهای معاینه‌شده، پایبندی به مسیرهای استاندارد و شفاف‌سازی در هزینه‌ها، تجربه‌ای متفاوت از سفر بین‌شهری را به مسافران ارائه می‌کند. همچنین آموزش‌های دوره‌ای به رانندگان تاکسی کوروش در زمینه حقوق مسافر و رانندگی تدافعی، یکی از اقدامات شایسته برای ارتقای سطح فرهنگ جاده‌ای است.